Hội chứng HELLP – Bệnh tiền sản giật nguy hiểm ở mẹ bầu

Hội chứng HELLP là một dạng nhiễm độc thai nghén gây ra thiếu máu tán huyết, tăng men gan và thường gặp ở 5 – 8% phụ nữ mang thai. Mặc dù tỷ lệ rất nhỏ nhưng lại là biến chứng tiền sản giật ở giai đoạn cuối thai kỳ và để lại hậu quả rất nặng nề.

Hội chứng HELLP là gì?

HELLP là tên viết tắt của Hemolytic anemia (thiếu máu huyết tán), Elevated Liver enzymes (tăng men gan), và Low Platelet count (giảm tiểu cầu).

Hội chứng HELLP là một hội chứng thiếu máu huyết tán, tăng men gan và giảm tiểu cầu ở thai phụ thường hay xảy ra ở giai đoạn cuối của thai kỳ, một số trường hợp có thể xảy ra sau sinh. Đây được xem là một biến chứng của tình trạng tiền sản giật ở bà bầu có thể gây nguy hiểm hết sức quan trọng đến sức khỏe của mẹ và bé.

Thông thường cứ 100 phụ nữ mang thai sẽ có 5 – 8 người mắc phải hội chứng HELLP và hay gặp nhất sau tuần thai thứ 20. Người mắc phải hội chứng này thường không có các triệu chứng cụ thể, khó nhận biết để chẩn đoán sớm.

Từ khi xuất hiện hội chứng này, ngày càng có nhiều trường hợp được báo cáo trong y văn. Mức độ phổ biến của bệnh có thể thay đổi tùy theo chủng tộc, địa lý và lãnh thổ. Một số báo cáo về tỷ lệ mắc hội chứng HELLP ở phụ nữ mang thai bị tiền sản giật từ 10 – 20%. Có tới 50% trường hợp được chẩn đoán khi tuổi thai 27-36 tuần, một số ít mắc bệnh rất sớm ở tuần thứ 17-20, và khoảng 30% tái phát khi sinh.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng HELLP gồm những gì?

Dấu hiệu nhận biết hội chứng HELLP rất khó nhận biết vì không có các triệu chứng bệnh cụ thể mà chỉ là các triệu chứng thường gặp như:

• Đau nhức đầu, chóng mặt (30% thai phụ mắc hội chứng HELLP).
• Mắt mờ dần, mệt mỏi (90%).
• Buồn nôn (30%).
• Vùng thượng vị bị đau (65%).
• Suy thận cấp (84%)
• Tay chân tê, dễ bị phù.
• Huyết áp cao.
• Có thể vỡ bao gan kèm đông tụ máu nội mạch lan tỏa (20%).

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh

Hội chứng HELLP ảnh hưởng đến cơ thể của sản phụ và có thể đe dọa đến tính mạng của cả mẹ và con, cho nên cần phải nhận biết và kiểm soát hội chứng này sớm để phòng ngừa dễ dàng hơn.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Tuổi mẹ cao, thường trên 35 tuổi.
• BMI > 40, có triệu chứng béo phì.
• Phụ nữ có tiền sử mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh thận.
• Tăng huyết áp trong thai kỳ.
• Có tiền sử bị tiền sản giật trước khi sinh.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính xác của hội chứng HELLP đến nay vẫn chưa được xác định chính xác. Theo nhiều chuyên gia, hiện tượng đông máu là một yếu tố quan trọng, có tới 10-20% thai phụ tiền sản giật có biến chứng HELLP.

Tiền sản giật hình thành và phát triển trong thời kỳ mang thai là do sự mất cân bằng giữa thuốc giãn mạch, chống kết tập tiểu cầu (prostacyclin, NO) và thuốc co mạch và tổng hợp chúng (thromboxan A2, endothelin). Sự mất cân bằng này dẫn đến co mạch, tăng kết dính, tăng kết tập  tiểu cầu, kích hoạt đông máu nội mạc do thrombin gây ra với lắng đọng fibrin, rối loạn chức năng nội mạc và kích hoạt các mạch đông máu nội mạch dẫn đến đông máu lan tỏa trong lòng mạch (DIC). Quá trình này diễn ra nhanh chóng, có thể  dẫn đến rối loạn đông máu, biến chứng chảy máu đe dọa tính mạng và suy đa  tạng trong vòng vài giờ.

>> Xem thêm: Giá xét nghiệm tiền hôn nhân bệnh lý thalassemia tan máu bầm bẩm sinh

Biến chứng của hội chứng HELLP

Hội chứng này có mối liên hệ mật thiết với tiền sản giật, sản giật, có thể dẫn đến những hậu quả rất nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị sớm:

• Rối loạn đông máu;
• Rối loạn đông máu lan tỏa;
• Suy đa cơ quan: gan, thận, tan máu;
• Xuất huyết: phù phổi, phù não,  tụ máu dưới bao nang chảy máu;
• Tràn dịch màng nuôi, suy hô hấp cấp, bong nhau thai có thể dẫn đến tử vong cho mẹ và thai;
• Đột quỵ;
• Ngạt chu sinh gây tử vong cả mẹ và thai nhi;

Nguyên nhân chính đe dọa đến tính mạng của mẹ là vỡ gan, xuất huyết não và phù não.

Theo báo cáo khoa học, tỷ lệ tử vong khi gặp hội chứng HELLP lên đến 30%, vậy nên các mẹ bầu hãy nhận thức tình trạng bản thân để có biện pháp can thiệp từ sớm.

Các phương pháp chẩn đoán hội chứng HELLP

Có 3 đặc điểm chính có thể chẩn đoán hội chứng HELLP bao gồm:

• Tan máu: Các tế bào hồng cầu trong mao mạch bị tổn thương như là vỡ hồng cầu, hồng cầu biến dạng hay các Bilirubin, Haptoglobin và LDH tăng.
• Men gan tăng: Dẫn đến tình trạng nhồi máu khi có triệu chứng thiếu máu tại gan. Các biểu hiện hay gặp phải như đau thượng vị, buồn nôn, vàng da, men gan cao, đau hạ sườn phải, … Đặc biệt có thể tụ máu dưới bao gan, nguy hiểm nhất khi bao vỡ vào ổ bụng (1%).
• Lượng tiểu cầu giảm: Nội mạch bị tổn thương và co thắt mạch nên serotonin và thromboxane A2 làm tiểu cầu tăng ngưng kết dẫn đến giảm lượng tiểu cầu trong lòng mạch.

Ngoài ra, hội chứng HELLP có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh lý khác trong giai đoạn thai kỳ như: viêm gan, viêm dạ dày, gan nhiễm mỡ cấp, xuất huyết, bệnh lý lupus, tán huyết, …

Cách điều trị hội chứng HELLP

Điều trị bắt buộc duy nhất cho hội chứng HELLP là chấm dứt thai kỳ, bao gồm việc loại bỏ thai nhi khỏi người mẹ. Sau khi đưa thai nhi ra khỏi tử cung, sức khỏe của mẹ sẽ cải thiện rất nhanh. Phần lớn thai phụ sẽ hồi phục sau 2-4 ngày, một số trường hợp có thể kéo dài triệu chứng đến 14 ngày.

Cách phòng ngừa hội chứng HELLP

Theo báo cáo của giới khoa học, hiện này chưa tìm ra phương pháp phòng ngừa hiệu quả cho hội chứng HELLP. Cách tốt nhất là hạn chế tối đa nguy cơ mắc phải hội chứng này qua việc duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên vận động, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, …

Ngoài ra, thai phụ phải thường xuyên khám thai định kỳ, tư vấn với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bản thân để phòng ngừa sớm nguy cơ tiền sản giật, tránh hậu quả sau này.

Một số lưu ý sau mà mẹ bầu cần biết:

• Nên có một thể chất thật tốt trước khi mang thai.
• Tâm trạng vui vẻ, thoải mái trong thời gian thai kỳ.
• Thường xuyên đi khám thai.
• Nếu gia đình có tiền sử bị bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi mang thai.
• Có dấu hiệu bất thường nên đến các bệnh viện hoặc trung tâm y tế gần nhà để chữa trị kịp thời.

Trên đây là những điều về hội chứng HELLP mà DNA TESTINGS đã tham khảo được, hy vọng sẽ là những thông tin hữu ích cho độc giả đặc biệt là thai phụ và chị em phụ nữ đang có ý định mang thai. Ngoài ra, để được tư vấn và giải đáp thắc mắc về xét nghiệm tầm soát trước sinh NIPT, độc giả có thể liên hệ với Trung tâm xét nghiệm ADN – DNA TESTINGS qua hotline: 0966 323 400.

>> Tham khảo thêm: 

• Hội chứng Klinefelter (XYY): Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán
• Hội chứng Patau là gì? Triệu chứng và quy trình chẩn đoán
• Hội chứng mèo kêu (Cri du chat): Triệu chứng, cách điều trị