12/05/2023
Tứ chứng Fallot là một loại bệnh tim bẩm sinh phổ biến ảnh hưởng đến trẻ em trên toàn thế giới. Mặc dù đây là một bệnh tim bẩm sinh khá phức tạp và đáng lo ngại, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách nó có thể được kiểm soát và giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về bệnh tim bẩm sinh tứ chứng Fallot là gì? Các triệu chứng và dấu hiệu, phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả để giúp bệnh nhân có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng hơn.
Tứ chứng Fallot là gì?
Tứ chứng Fallot hay còn được gọi Fallot 4 (Tetralogy of Fallot – TOF – TET) là bệnh tim bẩm sinh thường hay gặp. Ở tim bình thường, máu nghèo oxy (máu đen) từ cơ thể trở về nhĩ phải, xuống thất phải sau đó sẽ được bơm lên động mạch phổi, trao đổi oxy thông qua màng phế nang – mao mạch phổi. Máu giàu oxy (máu đỏ) từ phổi trở về nhĩ phải, xuống thất trái sau đó sẽ được bơm ra động mạch chủ để đi nuôi cơ thể.
Còn trong tứ chứng Fallot sẽ xuất hiện những đặc điểm bất thường sẽ làm giảm lượng cần trao đổi oxy (máu đen) bơm lên phổi. Kết quả là người bệnh sẽ có lượng oxy trong máu thấp hơn người bình thường.
Trong Fallot, tim có 4 điểm bất thường về mặt giải phẫu như:
- Thông liên thất: Có một lỗ thông nằm ở giữa buồng thất phải và buồng thất trái.
- Tắc nghẽn đường thoát thất phải: Hẹp đường nối nằm giữa buồng thất phải khi đưa máu lên động mạch phổi sẽ dẫn đến giảm máu lên phổi.
- Động mạch chủ cưỡi ngựa: Động mạch chủ bình thường sẽ từ tim trái, nhưng trong tứ chứng Fallot lại bị lệch sang bên phải so với bình thường.
- Phì đại buồng thất phải: Buồng thất phải dày do cần phải bơm máu trực tiếp từ thất ra ở áp lực cao hơn bình thường.
Nguyên nhân gây ra tứ chứng Fallot
Các bệnh lý về tim bẩm sinh như thường được phát hiện tình cờ và không rõ căn nguyên gây bệnh chính xác. Do đó mà rất khó có thể dự đoán được trẻ nào có nguy cơ mắc bệnh hay không. Tuy nhiên, một số các yếu tố nguy cơ dẫn đến căn bệnh này bao gồm:
- Một số trường hợp ghi nhận có tiền căn trong gia đình, do đó yếu tố gen di truyền sẽ được xác minh có liên quan.
- Bố mẹ có con bị tứ chứng Fallot hoặc một bệnh lý tim bẩm sinh khác thì khi sinh con thứ 02 trở đi sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh cao hơn.
Các triệu chứng thường gặp ở tứ chứng Fallot
Bệnh tim bẩm sinh Fallot là một bệnh tim bẩm sinh phổ biến, gây ra các triệu chứng và biến chứng khác nhau ở trẻ em và người lớn. Dưới đây là một số triệu chứng chính của tứ chứng Fallot:
Triệu chứng liên quan đến sự thiếu máu oxy
- Da và môi xanh xao, cơ thể có thể trở nên xám xịt.
- Thở khò khè, khó thở khi tập thể dục hoặc khi tắm nóng.
- Bệnh nhân có thể bị ngất hoặc gục đột ngột.
Triệu chứng liên quan đến sự giãn phình của tim và sự giãn nở của động mạch phổi
- Trong trường hợp giãn phình của tim, có thể xảy ra các triệu chứng như đau ngực, khó thở, chóng mặt hoặc ngất.
- Nếu động mạch phổi giãn nở, bệnh nhân có thể bị ho, khò khè hoặc khó thở.
Triệu chứng liên quan đến các bệnh khác có thể xuất hiện
- Các triệu chứng của bệnh lý mạch máu ngoại vi, bao gồm tình trạng Raynaud, tình trạng hiếm muộn của chân hoặc tay.
- Các triệu chứng của bệnh lý thần kinh, bao gồm co giật và tình trạng tụt huyết áp.
- Các triệu chứng của bệnh lý khác như bệnh lý đường tiêu hóa, bệnh thận, bệnh gan hoặc bệnh tuyến giáp.
Biến chứng của tứ chứng Fallot
Trẻ bị tứ chứng Fallot sẽ có nguy cơ cao phải đối mặt với một số các biến chứng như:
- Viêm tắc mạch máu
- Áp xe não
- Thiếu máu kéo dài
- Chậm phát triển về thể chất
- Dễ gây xuất huyết răng lợi, da, tiêu hóa
- Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng…
Các Bác sĩ khuyến cáo rằng bố mẹ cần phải quan tâm đến cơn tím của bé. Trong những cơn tím (hay xuất hiện sau bữa ăn, khi trẻ tắm hoặc stress) sẽ có thể khiến trẻ đột ngột giảm oxy máu. Trẻ bị tím nặng, thở nhanh hơn mức bình thường có thể trở nên cáu gắt hoặc quấy khóc. Khi xảy ra trường hợp đó nồng độ oxy có thể hạ thấp đến mức đe dọa đến tính mạng, do đó bố mẹ hết sức lưu ý cần phải đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc khẩn cấp.
Tứ chứng Fallot sống bao lâu?
Mặc dù đây là căn bệnh được đánh giá là bệnh tim bẩm sinh nặng. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học hiện đại cũng như có sự hỗ trợ của nhiều trang thiết bị, máy móc hiện đại hiện nay cơ hội để phát hiện ra sớm cũng như phương pháp điều trị khỏi bệnh tứ chứng fallot là rất cao. Nếu như trẻ em mắc phải căn bệnh này nếu như được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, cũng như có cách chăm sóc đúng đắn trẻ vẫn có thể sống và sinh hoạt như người bình thường.
Phương pháp điều trị bệnh tim tứ chứng Fallot
Điều trị tứ chứng Fallot thường bao gồm phẫu thuật để khắc phục các khuyết tật của tim và mạch máu. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe chung và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Phương pháp phẫu thuật cho trẻ bị tứ chứng Fallot bắt buộc là phải phẫu thuật sửa chữa. Với phương pháp phẫu thuật này sẽ được tiến hành ở tháng thứ 3 – 6 đầu đời, trong một số trường hợp đặc biệt sẽ được tiến hành phẫu thuật sớm hơn hoặc muộn hơn.
Có 3 loại phương pháp phẫu thuật bao gồm:
- Phẫu thuật Blalock-Taussig (BT): Tạo ra một đường nối giữa động mạch chủ và động mạch phổi bằng cách sử dụng một ống nhựa. Điều này giúp cải thiện lưu lượng máu đến phổi, giảm thiểu triệu chứng thiếu máu và giúp trẻ có thể phát triển bình thường hơn.
- Phẫu thuật Tetralogy of Fallot (TOF): Phẫu thuật này bao gồm việc mở rộng van động mạch phổi, điều chỉnh vị trí và kích thước của các thành phần của tim và mạch máu để giảm thiểu các triệu chứng và tăng cường lưu lượng máu đến phổi.
- Phẫu thuật Fontan: Được thực hiện cho những trường hợp bệnh nặng, trong đó việc sửa chữa van động mạch phổi không đủ. Phẫu thuật Fontan giúp đường máu chảy từ động mạch chủ trực tiếp vào động mạch phổi, giảm thiểu triệu chứng thiếu máu và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Trong quá trình chăm sóc trẻ bị tứ chứng Fallot trẻ cần phải được thăm khám cũng như phải đánh giá tình trạng dinh dưỡng (bổ sung sắt cho phù hợp với từng thể trạng), răng miệng, cũng như cần phải sử dụng thêm thuốc để phòng ngừa lên cơn tím khi thiếu oxy. Một số trẻ lớn với tình trạng cô đặc máu có các triệu chứng sẽ được trích máu, bổ sung dịch cho cơ thể.
Việc phòng ngừa tứ chứng Fallot không thể được thực hiện một cách chính xác, vì nguyên nhân chính của bệnh là do yếu tố di truyền và môi trường. Tuy nhiên, có một số biện pháp mà bạn có thể thực hiện để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh tứ chứng Fallot hoặc giảm thiểu tác động của bệnh đối với sức khỏe của bạn.
