Xét nghiệm HLA là gì? Ý nghĩa và quy trình thực hiện

Xét nghiệm HLA là một kỹ thuật xét nghiệm cao được thực hiện để đánh giá mức độ phù hợp kháng nguyên bạch cầu giữa người hiến và người nhận trong ghép thận, ghép tạng. Chức năng quan trọng nhất của HLA là trong việc cảm ứng và điều chỉnh các phản ứng miễn dịch. Để hiểu rõ hơn về xét nghiệm HLA là gì? Ứng dụng của HLA trong ghép tế bào, ghép thận như thế nào? mời các bạn cùng theo dõi chi tiết bài viết sau đây.

Xét nghiệm HLA là gì?

Xét nghiệm HLA (hay Human Leukocyte Antigen) là xét nghiệm giúp xác định các kháng nguyên kháng bạch cầu người trong máu – những protein đặc hiệu có mặt trên bề mặt tế bào bạch cầu và một số loại tế bào khác trong cơ thể. HLA có chức năng quan trọng trong việc cảm ứng và điều chỉnh các phản ứng miễn dịch. Nhiều bệnh ở người như tự miễn dịch, viêm, ác tính và phổ biến hơn ở những người mang HLA đặc biệt.

Các gen HLA được chia thành 3 nhóm chính riêng biệt: lớp I, lớp II và lớp III. Các gen trong nhóm này có thể xuất hiện nhiều biến thể đóng vai trò chính trong việc cung cấp cho hệ thống miễn dịch tăng khả năng bảo vệ chống lại một loạt các kháng nguyên.

• HLA nhóm I hay A,B,C: A (từ A1 đến A28), B (từ B1 đến B47), C (từ C1 đến C8).
• HLA nhóm II hay D: D/DP (D/DP1 đến D/DP6), D/DQ (từ D/DQ1 đến D/DQ3), D/DR (từ D/DR1 đến D/DR14).
• HLA nhóm III mã hóa đối với phần của bổ thể Bf, C2, C4b.

Xét nghiệm HLA được thực hiện khi nào?

Xét nghiệm HLA được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau từ ghép tạng, ghép thận cho đến chẩn đoán bệnh tự miễn và nghiên cứu di truyền. Một số trường hợp cụ thể mà xét nghiệm HLA thường được chỉ định thực hiện như:

Ghép tạng: Xét nghiệm HLA giúp đánh giá mức độ tương thích miễn dịch giữa người hiến tặng và người nhận từ đó giảm nguy cơ thải ghép giúp làm tăng tỷ lệ thành công của ca phẫu thuật.

Ghép tủy xương: Với trường hợp ghép tủy xương thì cần phải xét nghiệm nhóm máu ABO và hệ HLA-A, B, D, C; DR, DQ, và DP của người cho và nhận để kiểm tra sự phù hợp.

Trong một số bệnh lý miễn dịch: Một số bệnh lý miễn dịch liên quan đến các gen HLA đặc biệt như:

• HLA-B27: Liên quan đến viêm cột sống dính khớp
• HLA-B8: Liên quan đến viêm da dạng herpetiform
• HLA-B51: Liên quan đến bệnh Behcet
• HLA-Dw4: Liên đến bệnh thấp khớp
• HLA-DQw8: Liên quan đến đái tháo đường
• HLA-DR3: Liên quan đến nhược cơ
• HLA-DR4: Liên quan đến Lupus ban đỏ
• HLA-C 06: Liên quan đến bệnh vẫy nến
• HLA-DR2 và HLA THAR DQB106: Liên quan đến chứng ngủ rũ
• HLA-DQ2 và HLA-DQ8: Liên quan đến bệnh đái tháo đường týp 1
• HLA-DR2: Liên quan đến bệnh đa xơ cứng
• HLA-DR4: Liên quan đến viêm khớp dạng thấp.

Xác định quan hệ huyết thống: Xét nghiệm HLA còn được sử dụng để xác định quan hệ huyết thống trong gia đình.

Đánh giá nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm: Một số alen HLA có liên quan đến nguy cơ mắc và khả năng kiểm soát các bệnh đến truyền nhiễm như viên gan siêu B.

• Người mang alen HLA-Bw54 có tỉ lệ mang HbsAg nhanh hơn.
• Người mang alen HLA-DR13 có khả năng loại trừ HbsAg nhanh hơn.

Bệnh HIV/AIDS: Virus gây suy giảm hệ miễn dịch ở người và hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải HIV/AIDS là một trong số ít các bệnh truyền nhiễm cho thấy sự liên quan rõ rệt và tính nhất quán của HLA.

Bệnh huyết sắc tố: Người mắc bệnh này có thể có kết quả xét nghiệm HLA A3 hoặc/ và HLA B4 dương tính.

Bệnh ung thư: HLA có vai trò quan trọng đến khả năng hệ thống miễn dịch giúp nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Sự thay đổi về cấu trúc và chức năng của HLA trong tế bào ung thư có thể làm giảm khả năng giám sát của hệ miễn dịch.

Bệnh thận giai đoạn cuối: Xét nghiệm HLA có thể được thực hiện cho những bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối đang chờ ghép thận.

Quy trình xét nghiệm HLA được thực hiện như thế nào?

Thông thường xét nghiệm HLA được thực hiện bằng mẫu bệnh phẩm được lấy từ máu tĩnh mạch của người bệnh, người hiến. Sau khi thu thập xong mẫu sẽ được phân tách ADN trước khi thực hiện các bước xử lý trong quy trình.

Ngoài ra, trong một số trường hợp mẫu bệnh phẩm có thể được lấy từ những thành phần tế bào khác trong cơ thể người như dịch khoang miệng, tế bào của phôi thụ tinh trong ống nghiệm, nước ối của sản phụ đang mang thai.

Tế bào trong dịch ối thường không nhiều và đôi khi sẽ lẫn với máu của người mẹ nên cần phải có thêm một bước nuôi cấy, phân tách để thu thập đúng tế bào của thai. Sau khi có đủ một lượng tế bào, những mẫu này sẽ được tách ADN sau đó gửi đến khoa xét nghiệm để tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo trong quy trình. Mẫu ADN được tách này cần phải đảm bảo một số tiêu chuẩn về nồng độ, thể tích để đảm bảo kết quả luôn được chính xác nhất.

Cách đọc kết quả xét nghiệm HLA

Xét nghiệm HLA được chỉ định với mục đích đánh giá mức độ tương thích của mô và cơ quan. Thông qua kết quả xét nghiệm này sẽ đánh giá độ phù hợp gen hoặc kháng nguyên của người hiến và người nhận. Từ đó, bác sĩ sẽ kết luận xem người bệnh có được ghép tạng hay tế bào không.

Trên thực tế thì các xét nghiệm HLA rất phong phú nên trong bài viết này chỉ đề cập đến cách đọc kết quả HLA chung với mục đích xem xét số lượng kháng nguyên tương thích và số lượng không tương thích.

• Số lượng kháng nguyên tương thích càng nhiều thì tỉ lệ cấy ghép thành công càng cao.
• Số lượng không tương thích = 0, tức khả năng mô/ cơ quan của hai người cao.

Lưu ý: Người bệnh, người hiến nên lưu ý kết quả xét nghiệm HLA cũng là một thông tin cá nhân riêng của bản thân nên cần phải được bảo mật, tránh chia sẻ rộng rãi. Những trường hợp bị rò rĩ thông tin kết quả HLA sẽ là cơ hội cho các tội phạm có thể chiếm đoạt, mua bán tạng,… vi phạm quy định pháp luật.

Xét nghiệm HLA bao nhiêu tiền? Thực hiện ở đâu?

Chi phí để thực hiện xét nghiệm HLA có giá 6.500.000 đồng (định nhóm HLA lớp I và lớp II – Kháng nguyên). Mẫu sinh phẩm được sử dụng là máu tĩnh mạch (2ml), thời gian có kết quả từ 3 ngày.

Xét nghiệm HLA là một loại xét nghiệm tương đối phức tạp và cần độ chính xác cao. Vì vậy bạn nên lựa chọn những cơ sở y tế, trung tâm xét nghiệm lớn và uy tín để thực hiện. Tại DNA TESTINGS chúng tôi cung cấp đa dạng các gói xét nghiệm đầy đủ lĩnh vực: Sinh hóa – miễn dịch, huyết học – truyền máu, miễn dịch, vi sinh – sinh học, ADN, bệnh lý di truyền…

• Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ và kỹ thuật viên có chuyên môn cao.
• Hệ thống trang thiết bị máy móc xét nghiệm hiện đại, tự động hóa được nhập khẩu từ Đức, Mỹ, Nhật cho kết quả nhanh chóng và chính xác.
• Thủ tục đăng ký đơn giản.
• Hỗ trợ lấy máu xét nghiệm tại nhà, trả kết quả qua Email, điện thoại, zalo…

Có thể nói xét nghiệm HLA đóng vai trò quan trọng không chỉ hỗ trợ trong ghép tạng, ghép thận mà còn giúp chẩn đoán bệnh tự miễn và đánh giá nguy cơ di truyền một cách chính xác và hiệu quả nhất. Để được tư vấn giải đáp thêm chi tiết các bạn có thể liên hệ ngay đến số hotline của trung tâm để được hỗ trợ một cách tốt nhất.