Nuôi cấy bệnh phẩm, định danh và kháng sinh đồ

Hiện nay có rất nhiều kỹ thuật xét nghiệm giúp xác định tác nhân vi khuẩn gây nhiễm trùng. Song xét nghiệm nuôi cấy, định danh vi khuẩn và kháng sinh đồ vẫn là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán căn nguyên gây nhiễm khuẩn. Thông qua phương pháp này sẽ giúp bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu đề kháng kháng sinh.

Xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn là gì?

Khi phát hiện người bệnh có các triệu chứng khiến bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân là do vi khuẩn, bác sĩ sẽ yêu cầu tiến hành xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn.

Nuôi cấy vi khuẩn là đưa bệnh phẩm được lấy từ vị trí tổn thương của người bệnh, nghi ngờ có chứa vi khuẩn vào nuôi cấy trong môi trường thích hợp, cung cấp nhiệt độ và điều kiện khí trường tốt nhất để vi khuẩn phát triển, tăng nhanh về số lượng. Đồng thời tạo ra những khuẩn lạc vi khuẩn mọc riêng lẽ.

Từ những khuẩn lạc vi khuẩn mọc riêng lẽ này sẽ tiến hành định danh và xác định tên vi khuẩn gây bệnh và cũng như để xác định mức độ nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh.

Một số loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp ở người như: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng), Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii… các loại vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể người và gây bệnh ở bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể với nhiều triệu chứng và biến chứng hoàn toàn khác nhau.

Quy trình thực hiện nuôi cấy định danh vi khuẩn

Quy trình nuôi cấy định danh vi khuẩn gây bệnh được thực hiện qua các bước sau đây:

• Bước 1: Lấy mẫu bệnh phẩm: Lấy mẫu bệnh phẩm từ vị trí nhiễm trùng (như đờm, máu, mủ, nước tiểu, mô, dịch phết…).
• Bước 2: Nuôi cấy: Nuôi cấy bệnh phẩm trên môi trường thích hợp để vi khuẩn phát triển.
• Bước 3: Phân lập: Tách các loại vi khuẩn khác nhau để xác định loại gây bệnh chính.
• Bước 4: Định danh: Xác định chính xác loại vi khuẩn bằng các phương pháp như xét nghiệm sinh hóa, PCR, hoặc dựa vào đặc điểm hình thái của khuẩn lạc.
• Bước 5: Kháng sinh đồ: Xác định độ nhạy cảm của kháng sinh thử nghiệm đối với vi khuẩn gây bệnh.

Sau khoảng 24 giờ đến 48 giờ nuôi cấy, vi khuẩn sẽ phát triển trên các môi trường nuôi cấy thành khuẩn lạc. Thông qua các đặc điểm về hình thái, tính chất sinh vật hóa học của khuẩn lạc đó để tiến hành định danh vi khuẩn và làm kháng sinh đồ. Sau 48 – 72 giờ kể từ khi lấy bệnh phẩm, người bệnh sẽ nhận được kết quả nuôi cấy và định danh vi khuẩn.

Trả kết quả định danh vi khuẩn:

Kết quả định danh vi khuẩn gây bệnh sẽ được trả ở 3 dạng:

• Chỉ trả tên vi khuẩn: áp dụng với các loại bệnh phẩm vô trùng như máu, các loại dịch vô trùng (dịch não tủy, dịch ổ bụng, dịch khớp, dịch màng phổi, dịch ổ apces kín…) vì các trường hợp này chỉ cần có vi khuẩn mọc sẽ được xem là nguyên căn gây bệnh.
• Trả tên vi khuẩn đi kèm kết quả định lượng (CFU/ml): hiện tại trung tâm đang áp dụng với mẫu bệnh phẩm là nước tiểu.
• Trả tên vi khuẩn đi kèm kết quả bán định lượng (1+, 2+, 3+, 4+): áp dụng với các bệnh phẩm có thể có vi hệ bình thường hoặc vi khuẩn quần cư đi kèm như bệnh phẩm đường hô hấp (như đờm, dịch nội khí quản, dịch tỵ hầu…) có vi hệ và vi khuẩn quần cư đường hô hấp; bệnh phẩm dịch mủ hở, dịch dẫn lưu,…có thể có vi hệ da, vi khuẩn quần cư trên da, trên ống dẫn lưu,…Các bệnh phẩm không vô trùng thường sẽ có vi hệ bình thường cũng như các vi khuẩn quần cư (bệnh nhân mang vi khuẩn nhưng vi khuẩn chưa gây bệnh) đi kèm.

Kháng sinh đồ kiểm tra tính nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh

Sau khi nuôi cấy, định danh được vi khuẩn gây bệnh nhân viên phòng Lab sẽ tiến hành thực hiện kỹ thuật kháng sinh đồ để kiểm tra tính nhạy cảm của vi khuẩn đối với kháng sinh.

Quy trình thực hiện kỹ thuật kháng sinh đồ tại phòng Lab của trung tâm đang được thực hiện theo hướng dẫn của CLSI (Clinical and Laboratory Standards Institute – Viện Tiêu Chuẩn Lâm sàng & Phòng xét nghiệm Hoa Kỳ).

Kỹ thuật kháng sinh đồ có thể được làm bằng nhiều phương pháp thủ công như: khoanh giấy khuyết tán, dùng dải kháng sinh Etest, kháng sinh đồ pha loãng… hoặc sử dụng phương pháp tự động bằng hệ thống máy Phoenix, Vitek… thường sẽ có kết quả sau 1 ngày kể từ khi có kết quả định danh, một số trường hợp vi khuẩn mọc chậm có thể phải chờ lâu hơn.

Sau khi có kết quả kháng sinh đồ thì việc lựa chọn kháng sinh điều trị sẽ cần dựa vào nhiều yếu tố:

• Nhóm kháng sinh ưu tiên điều trị đối với vi khuẩn: kháng sinh nhóm máu A, B, C, O và U.
• Sự nhảy cảm của vi khuẩn đối với kháng sinh: nhạy cảm, trung gian, đề kháng, không nhạy cảm.
• Khả năng kháng sinh thấm được vào vị trí nhiễm trùng.

Ý nghĩa của xét nghiệm nuôi cấy, định danh vi khuẩn

Đôi khi các triệu chứng nhiễm vi khuẩn giống với các triệu chứng nấm, virus. Xét nghiệm nuôi cấy, định danh vi khuẩn sẽ giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh giúp cho bác sĩ có thể chẩn đoán và đưa ra phát đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Từ những khuẩn lạc vi khuẩn sau quá trình nuôi cấy, nhân viên phòng xét nghiệm sẽ tiến hành thực hiện kháng sinh đồ để chọn ra những kháng sinh mà vi khuẩn còn nhạy cảm. Từ kết quả này bác sĩ sẽ lựa chọn kháng sinh phù hợp giúp rút ngắn thời gian điều trị cho bệnh nhân, làm hạn chế tác dụng phụ của kháng sinh và sự gia tăng kháng kháng sinh.

Theo dõi hiệu quả trong công tác điều trị, tái nhiễm vì có nhiều vi khuẩn rất khó điều trị dứt điểm ngay từ lần đầu.

Xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn cần được thực hiện trong môi trường vô trùng hoàn toàn nhằm tránh việc ngoại nhiễm vi khuẩn ngoài môi trường. Do đó xét nghiệm này cần phải được thực hiện tại các trung tâm xét nghiệm có khả năng đáp ứng được điều kiện vô trùng.

Trung tâm DNA TESTINGS với hệ thống trang thiết bị máy móc hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế cùng với phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO an toàn sinh học luôn đáp ứng được các yêu cầu, điều kiện để tiến hành xét nghiệm một cách chính xác nhất.

Hãy liên hệ ngay đến hotline 0938 232 900 để được tư vấn hỗ trợ một cách nhanh nhất.